واژه شناسی

{ بررسی واژگان امروزی و گذشته زبان پارسی با نگاه ریشه ای و تاریخی } در این پایگاه تلاش بر آن است تا واژه های فراموش شده زبان فارسی که در گذر زمان از هر روی فراموش گشته اند، بازگردانی و شکل احتمالی پیشین آن ها بازنویسی شود. برای بررسی تاریخچه و ریشه هر واژه از گویش های گوناگون همچون مازندرانی، تاتی، لاری، خوزی، خراسانی، لری، یزدی، کردی، اصفهانی، تهرانی، بلوچی، تاجیکی، افغانی و زبان های ترکی، انگلیسی، عربی، هندی، یونانی، لاتین، روسی، چینی و دیگر زبان ها می توان بهره برد.

معنی احتمالی نام شهر زنوز یا اسم کلمه زونوز

شهر زونوز که در استان آذربایجان شرقی و در بخش مرکزی شهرستان مرند قرار دارد ممکن است معنی آن یکی از دو معنای زیر باشد:

1. از آنجایی که ممکن است آرامگاه حضرت یونس در این منطقه باشد، نام این ناحیه به این صورت یونس نام گذاری شده است و به مرور زمان زنوز گشته باشد.

2. حالت دومی که برای این نام گذاری ممکن است وجود داشته باشد این است که طبق گفته برخی آب و هوای این دیار در طول فصول سال دارای دو بهار است در نتیجه به آن "دو نوروز" گفته شده است ولی در طول زمان نام آن تغییر کرده و به دلیل سرعت بیان و یا سادگی گفتار، به صورت زونوز در آمده است.

در حالت دوم یعنی "دونوروز" می توان به این نکته اشاره کرد که برخی واژه ها در برخی زبان ها و گویش ها، دارای حرف "د" هستند اما این حرف به مرور زمان و به دلیل سادگی بیان میتواند به صدای "ذ" یا "ز" تبدیل شود که از آن جمله میتوان به کلمه "استاد" در زبان عربی اشاره کرد که به مرور زمان به صورت "استاذ" در آمده است و اکنون مردم عرب برای گفتن واژه استاد، از لفظ استاذ استفاده می نمایند. در نتیجه این حالت محتمل می باشد که ابتدا کلمه "دو نوروز" بوده و سپس به صورت "ذونوروز" در آمده و همزمان به دلیل آسانی و سرعت گفتار، به صورت "ذونووز" یا "زونووز" در آمده که عملا همان شکل گفتاری کنونی نام این شهر است.

تمامی این صحبت ها گمانه هستند و ممکن است درست یا نادرست باشند. اما آنچه که درست است خوبی آب و هوای بسیاری از مناطق استان های مازندران و آذربایجان و مناطق شمالی کشور است که مسافران و گردشگران بسیاری را به خود جلب می نماید و مایه خوشحالی گردشگران به ویژه در فصل های گرم سال است.

واژه ها: ,زنوز,زونوز,ذونوز,ذنوز,ذونوذ,ذنوذ,مرند,شهر زنوز,شهر زونوز,روستای زنوز,روستای زونوز,معنی زونوز,معنی زنوز,معنای زنوز,شهرستان مرند,روستا,شهر,اسم زنوز,اسم,کلمه,معنی,معنا,نام,واژه,آذربایجان,آذربایجان شرقی,معنای زونوز,زونوزی,زنوزی,ذنوزی,ترکی,کلمات,اسامی,نامها,نامهای,اسمهای,های,آزربایجان,معنی شهر زنوز,معنی شهر زونوز,تورکی,آقای,فامیل,خانوادگی,آقا,خانواده,ده,زبان,گویش,لهجه,فارسی,عربی,نوروز,دو,عید,خوش,آب,هوا,آب و هوا,خوب,

معنی شهر باکو در جمهوری آذربایجان

معنی کلمه باکو در کشور جمهوری آذربایجان چیست،
معنی اسم باکو پایتخت کشور آذربایجان چه است،
نام باکو در جمهوری آذربایجان چه معنایی دارد،
معنای واژه باکو
********************

معنی احتمالی شهر باکو:

شهر باکو به احتمال فراوان نام خود را از واژه مادر "بادکوی" گرفته است، چرا که این شهر بسیار بادخیز بوده و واژه "باد" در ابتدای این کلمه به خاصیت فیزیکی این شهر باز می گردد و کلمه "کوی" نیز اشاره به کوی و یا همان منطقه دارد

شهر باکو، در زبان محلی مردم جمهوری آذربایجان، باکی نام دارد و این خود دلیلی است بر این که احتمالا این شهر در گذشته بادکوی نام داشته است. دقیقا همانند نام شهر ماکو، چرا که در زبان محلی شهر ماکو در استان آذربایجان غربی، ماکی نامیده میشود و این تشابه اتفاقی نباید باشد

این نمونه نام گذاری در گذشته رایج بوده و از این دست میتوان به شهر کردکوی (در استان گلستان) و ماکو (در استان آذربایجان غربی) اشاره کرد

اگر برایتان سوال پیش آمده که منظور از این برهان چیست به این مثال دقت کنید

نام شهر:مادکوی (در گذر زمان) ماکی
نام شهر:بادکوی (در گذر زمان) باکی

این خاصیت زبانی، در بسیاری از زبانها به ویژه گویش های محلی وجود دارد که واژه هایی که دو حرف "وی" را به ترتیب ذکر شده در خود دارند ممکن است در گذر زمان به ویژه در حالت گفتار، حرف "و" را از دست بدهند و تنها "ی" بماند که برای بررسی بیشتر این موضوع پیشنهاد می شود به پیوند زیر مراجعه کنید

چرا برخی از ایرانی ها خون را خین می گویند؟

همچنین برای مشاهده علت نام گذاری شهر ماکو به روی اینجا کلیک کنید

ریشه مشترک نام شهرهای تبریز تفرش و تفلیس!

ریشه مشترک و مشابه اسم سه شهر تفلیس، تبریز و تفرش
***
به احتمال فراوان این سه شهر دارای ریشه نام همسان هستند، چرا که احتمال دارد هر کدام از این نواحی در گذشته های دور مناطقی آتشفشانی و یا دارای چشمه های آب گرم بوده اند که از زیر زمین می جوشیده است.

ریشه نام این سه شهر ممکن است از یکی از نام های:

1.توریژ (taureizh)
2.تبریژ (tabreizh)
3.توپریژ (taupreizh)
4.توبریژ (taubreizh)
5.توبریژ (teubreizh)
6.توپریژ (teupreizh)
7.توریژ (teureizh)

گرفته شده باشد و با گذشت زمان به شکل های کنونیشان در آمده باشند.

اما چرا این واژه ها؟

بخش اول:
در آغاز نوشتار گفتیم این سه شهر به دلیل شرایط زمین گرمایی منطقه ای که در آن قرار دارند (و به لحاظ جغرافیایی هر سه نزدیک به هم و در محدوده آذربایجان هستند) احتمالا در گذشته دارای نواحی آتشفشانی و یا چشمه های داغ بوده اند که برای مثال می توان از آب گرم شهر محلات در نزدیکی شهرستان تفرش و یا چشمه آب گرم سرعین در استان اردبیل یاد کرد.
با دانستن این موضوع ادامه بحث را می خوانیم.

مهم:
در بخش ابتدایی اسم این سه شهر، ما به هجاهای همانند و نزدیک به هم: تب(در کلمه تبریز)، تف(در کلمه تفلیس) و تف(در اسم تفرش) بر می خوریم.

یکی از کلمات "تب" ، "تو" ، "توب" ، "توپ" به احتمال فراوان ریشه کلمه کنونی تب است که به معنی گرم بودن است.

از واژه های کنونی رایج برای این کلمه می توان به کلمه تب اشاره کرد که برای بیمار با دمای بدن بالا به کار می رود، یا واژه "ماهی تابه" که بخش دوم آن اشاره به جای گرم سرخ کردن و حرارت دادن دارد و یا واژه زیبای آفتاب که در معنی کلمه، عملا اشاره به "افکننده آتش و گرما" دارد و جالب این که هنوز هم در برخی نواحی شمالی کشور (بعضی از ساکنان قدیمی استان گیلان و برخی نواحی اطراف شهرستان لاهیجان) و یا در نواحی جنوبی ایران همچون خوزستان، برخی از مردم به کلمه آفتاب، افتو (afto) و عفتو می گویند که منطبق بر این معنی و اشاره به "گرما افکن" دارد.

بخش دوم:
در بخش دوم نام این شهرها، ما هجاهای نزدیک به هم: ریز(در نام شهر تبریز)، لیس(در نام شهر تفلیس) و رش(در نام شهر تفرش) را مشاهده می کنیم.

به احتمال فراوان این سه واژه از کلمه مادر ریژ (reizh) گرفته شده اند که به معنی ریختن(ریزش مایع یا چیزی) یا ریز(دانه کوچک) می تواند باشد. در برخی مناطق زاگرس نشین و شمالی خوزستان همچنان به کلمه ریختن، رختن(rekhtan) گویند و کلمه ریز(ریزش مایع و چیزهای شبیه به آن) را، ریز(reiz) گویند که بسیار نزدیک به واژه ریژ (reizh) است و واژه ریژ می تواند ریشه مادر و اصلی برای این کلمه بوده که به مرور و با گذر زمان به دلیل راحتی در گفتار و یا معرب شدن، به این شکل درآمده است.

بنابراین می توان گفت که محتمل است که هجاهای ریز(در تبریز)، لیس(در تفلیس) و رش(در تفرش) از همین ریشه و کلمه مادر ریژ (reizh) گرفته شده باشند.

به ویژه این که همان طور که گفته شد هر سه این نواحی در نزدیکی منطقه آذربایجان قرار دارند و نام این منطقه یعنی آذربایجان، احتمالا به معنی سرزمین آتش بوده است که با ویژگی های فیزیکی کنونی همچون چشمه آب گرم و یا آتشکده شیز در آذربایجان (که می گویند بی خاکستر بوده و به نظر از منابع گرمایی درون زمین بهره می برده و یا این که سوخت آن گاز و یا نفت بوده) و یا آتشکده آتشگا تفلیس، و یا آبگرم شهر محلات که در نزدیکی شهر تفرش و نزدیک به ناحیه آذربایجان است، همگی این ها با این نام گذاری مناطق و شهرها قرابت معنایی و همخوانی بالایی دارند.

در پایان این دو استدلال باید گفت که:
این احتمال وجود دارد که به دلیل ریزش آب گرم و یا جریان مذاب کوه ها و زمین های این شهرها و اطراف آن ها به سمت پایین، نام این شهرها، "توریژ" به معنی "ریزنده و ریزاننده گرما" نامیده شده اند که اسم های کنونی تبریز، تفرش و تفلیس از آن نشأت گرفته شده اند.

***
این گونه نام گذاری شهرها و جاها در گذشته های دور رایج بوده و از این نمونه نام گذاری ها می توان به محله تجریش شهر تهران اشاره کرد.

***

پس از پایان همه این بررسی ها، لازم به ذکر است که متن بالا بر اساس تحلیل نویسنده و هم چنین مطالعه نظر دانشمندان و ایرانشناسان به نگارش در آمده است و برای اثبات احتمال درستی ادعاهای مطرح شده در بالا، می توان به این صفحه از سایت ویکی پدیا که با ذکر منبع اقدام به درج نظر پژوهشگران خارجی و داخلی و تاریخ نویسان درباره ریشه شناسی نام شهر تبریز کرده است، مراجعه کرد.

معنی کلمه آذر

واژه آذر احتمالا از واژه آذرخش گرفته شده و به معنی جرقه و آتش است.
(امروزه معمولا این واژه را به معنی صاعقه و آتش آسمان می شناسیم)

واژه آذرخش در گذر زمان احتمالا به صورت ساده تر درآمده و از آن واژه های:
1.آذرخش کنونی که به معنی همان آتش آسمانی هنگام باران و یا رعد و برق است.
2.آتش
3.تش که به معنی همان آتش است و در برخی گویش های محلی به کار می رود.
4.آتیش که در لهجه فارسی تهرانی رایج است.
5.آذربایجان که نام ناحیه و استان های شمال غربی کشور است.
6.آذر که نام یکی از ماه های سال است.

ساخته شده اند.

همچنین دلیل این که این واژه در گذر زمان به این شکل درآمده می تواند به سبب سادگی در گفتار باشد، چرا آذرخش یا آترخش و یا آدرخش، واژه هایی نسبتا سنگین در گفتار هستند و در گذر چند هزار ساله می توانند به شکل های ساده تر امروزی در آیند.

معنی کلمه تجریش - میدان تجریش چه معنایی دارد؟

معنای واژه تجریش چیست؟

آن چه که از ظاهر این واژه و تغییر احتمالی حروف آن در طول زمان پیداست، معنایی جالب و زیبا و درخور ویژگی های فیزیکی این ناحیه را نشان می دهد.

***

و اما "معنی تجریش" :

تجریش به احتمال فراوان از دو واژه
تِیژ + رِیژ
به معنای
"تیز ریز" یا همان "تند ریز" به وجود آمده است. اما دلیل این احتمال معنایی چیست؟

در این ناحیه از جانب کوه دربند و کوه های رو به رو، چشمه آبی کوچک اما پر شدت در جریان است. دلیل انتخاب نام تجریش (تیژریژ) (teyzhreyzh) برای این منطقه، به احتمال فراوان همین آب و رودخانه تجریش بوده است.

به احتمال فراوان هجای کنونی تج از هجای تژ گرفته شده که به سبب آسانی بیان و یا معرب شدن در طول زمان و گذر تاریخ، به شکل کنونی تج درآمده است.

پیش از آن نیز هجای تژ از تِیژ (teyzh) گرفته شده که شکل کنونی قابل فهم و رایج آن، تیز است، و البته هم اکنون نیز در برخی نواحی ایران به ویژه ناحیه زاگرس غربی و جنوب غربی ایران برخی مردم در گویش خود همچنان به تیز، تِیز (teyz) می گویند.

و اما هجای ریش که بخش دوم این واژه است، چگونه به وجود آمده است؟

هجای ریش از همان هجای رِیژ (reyzh) گرفته شده است. حرف ش که برای حرف ژ در پایان این کلمه است، در گذر زمان و به دلیل راحتی بیان و یا معرب شدن به این شکل در آمده است. به مانند تیز، این واژه نیز هم اکنون در برخی نواحی غربی و جنوب غربی ایران به شکل رِیز (reyz) گفته می شود.

و اما ارتباط واژه های "تیژ ریژ" یا همان "تیز ریز" با واژه کنونی "تجریش" و ویژگی فیزیکی این ناحیه در چیست؟

ناحیه تجریش، دربند و شمال شهر تهران در دامنه کوه قرار دارد. معمولا آبی که از کوه سرازیر می شود، در دامنه با جریان تند و تیزی همراه است. این ویژگی جریانی آب معمولا در آب های کم عمق و پر شدت رخ می دهد. بنابراین واژه تج به این دلیل در کلمه تجریش به کار برده شده است که از واژه تِیژ (teizh) یا تیژ (tizh) نشأت گرفته است و معرب یا ساده شده ی آن است و به معنای تیز و تند است.
اثباتی دیگر بر این ادعا این است که حتی هم اکنون نیز در نواحی غربی و جنوب غربی کشور برخی از مردم به جریان تند آب، تِیز (teiz) می گویند.

همچنین برای بخش دوم این واژه یعنی ریش، باید از کلمه ریژ (rizh) یا رِیژ (reizh) یاد کرد، چرا که این واژه در گذر زمان به دلیل معرب شدن یا سادگی تلفظ، می تواند از شکل ریژ به ریش دگرگون شود.
معنی ریژ یا ریز در این جا می تواند اشاره به جریان آب یا همان ریختن داشته باشد که بن این کلمه ریز است، و به طور کل این واژه یعنی واژه ی تجریش، معنای تیزریز یا همان ریزش تند و تیز جریان آب را بدهد.

پس در نهایت داریم:

تَجریش=تِج+ریش=تِژ+ریژ=تِیژ+ریش

که به معنی

تیزریز یا همان ریزش تند و تیز جریان آب است.

لازم به ذکر است برای مشاهده این جریان تیز و تند آب به میدان اندکی پایین تر از میدان تجریش (رو به روی امام زاده صالح) مراجعه کنید و از روی پل جریان آب را ببینید، و یا به دربند رفته و جریان تیز چشمه را مشاهده نمایید.

البته در پایان باید یادآوری کرد که این یک گمانه است و می تواند نادرست و یا ناقص باشد، همان طور که برای تجریش و معنی آن گمانه های دیگری مطرح است که می توانند درست و یا نادرست باشند. به عنوان مثال واژه تج ممکن است از کلمه ی دیگری همچون تَش که در برخی گویش های محلی به معنای آتش است گرفته شده باشد و کل کلمه تجریش به معنای "آتش ریز" بوده باشد، چرا که کوهستان البرز و به ویژه کوه دماوند در گذشته خاصیت آتشفشانی داشته اند و احتمال وجود آتشفشان یا آب گرم در این ناحیه در گذشته محتمل است. اما از آن جایی که "تیز ریز" یا همان "ریزش تند و تیز" به حالت فیزیکی و جریان تند آب برقرار در این ناحیه، هم‌خوانی بیشتری دارد، ما به این گونه به آن نگریستیم.

***

دلیلی دیگر برای این نام (تجریش) و ادعای مطرح شده درباره معنی آن یعنی "ریزش تند و تیز جریان آب" وجود دارد که به امید خدا در آینده بیشتر درباره آن سخن خواهیم گفت.

معنی کلمه تجریش - میدان تجریش چه معنایی دارد؟

***

تَجریش=تِج+ریش=تِژ+ریژ=تِیژ+ریش

که به معنی

تیزریز یا همان ریزش تند و تیز جریان آب است.

البته در پایان باید یادآوری کرد که این یک گمانه است و می تواند نادرست و یا ناقص باشد، همان طور که برای تجریش و معنی آن گمانه های دیگری مطرح است که می توانند درست و یا نادرست باشند. به عنوان مثال واژه تج ممکن است از کلمه ی دیگری همچون تَش که در برخی گویش های محلی به معنای آتش است گرفته شده باشد و کل کلمه تجریش به معنای "آتش ریز" بوده باشد، اما از آن جایی که "تیز ریز" یا همان "ریزش تند و تیز" به حالت فیزیکی و جریان تند آب برقرار در این ناحیه، هم‌خوانی بیشتری دارد، ما به این گونه به آن نگریستیم.

***

معنی شهر ماکو در استان آذربایجان غربی

یک معنی احتمالی برای کلمه ماکو که نام شهر "ماکو" است.

شهرستان ماکو در استان آذربایجان غربی، قرار دارد.

معنی احتمالی که از اسم این شهر می توان برداشت نمود،
"مادکوی" است.

مادکوی در واژه به معنای محل و کوی ماد است.

همان طور که از تاریخ پیداست، در غرب یا شمال غربی ایران، در گذشته گروهی با نام مادها (مدیا=media) زندگی می کرده اند.

دلیل این دیدگاه:
حرف 'د' در میان یک واژه، می تواند با گذشت زمان حذف شود، همچون واژه های
1.بادم (بادام) که برخی از مردم ایران آن را بایم (badom) می نامند.
2.مدرسه که برخی مردم در بعضی نواحی آن را مرسه (marsa) می گویند.

همچنین این نوع نام گذاری در این ناحیه مرسوم بوده و برای مثال های دیگر از شهر "باکو" در کشور جمهوری آذربایجان می توان نام برد، که این واژه از صورت روان شده ی نام احتمالی پیشین این شهر یعنی "بادکوی" به دست آمده است.

درباره شهر باکو که در زبان محلی به آن "باکی" نیز گفته می شود، می توان گفت که برخی دلیل این نام گذاری را بسیار بادخیز بودن این شهر معرفی کرده اند.

هم چنین درباره این که چرا شهر باکو در زبان محلی باکی خوانده می شود، پیشنهاد می شود که این نوشتار نیز خوانده شود.

این که مادها دقیقا چه کسانی هستند و شهر ماکو که بر پایه یک احتمال از آن به عنوان "ماد کوی" یاد کردیم، آیا مردم آن شهر را شامل می شود یا نه، مشخص نیست. به عنوان مثال با گذر زمان، ممکن است بخشی از مردم ماد از اکباتان (همدان) به آنجا مهاجرت کرده و نام این ناحیه را از روی ساکنان جدید آن برگزیده باشند، و یا هرگونه احتمال و رخداد دیگر، که هیچ کدام از آن ها را شاید نتوان به آسانی به طور قطع مشخص کرد.

از این روی است که در این مسائل می توان با مطرح کردن احتمال درباره مسائل سخن گفت.

چیزی که می توان از آن به خوبی یاد کرد، دسته دسته شدن انسان ها و گسترش آن ها روی زمین است که خداوند همواره در کتاب آسمانی خویش از ایشان با نام فرزندان آدم یاد کرده است و همگی را از یک نسل می داند.